Javnost, i domaća i strana, ima pravo i dužnost da zna faktografsku istinu o zlodjelima počinjenim u “ime naroda”. Ta istina može biti sudska, odnosno institucionalna istina, ali i objektivno utvrđena naučna, istoriografska i argumentovana kulturološka istina o našim subjektivnim sjećanjima.

Upravo takvu istinu, jednu i jedinu, ne žele da čuju i objelodane one političke snage u našem društvu koje bi nazvao tamničarima i manipulatorima naših sjećanja. Političke strukture u BiH su otele bolna sjećanja od žrtava i njihovih porodica, kontaminiraju ih svojim inficirajućim neofašističkim novogovorom, politizuju ih i koriste ih kao valutu u političkim cjenkanjima i trgovini.

Nacionalističke fasade

Sjećanja o životima i smrtima naših najmilijih bh. politički lešinari koriste kao etnicizirane i nacionalističke fasade pomoću kojih radikalizuju pripadnike “svojih naroda”, a iza kojih sebi stvaraju prostor za nesmetanu pljačku javnih dobara i bogaćenje neviđenih razmjera za jednu ratom i nacionalnim podjelama osiromašenu zemlju. Tim lešinarima nije u cilju objektivizacija sjećanja, već etno-religijsko etiketiranje grobova, leševa i spomenika kako bi još jednom zaradili na žrtvi ovih ljudi.

Mnogim političkim snagama u BiH, naročito u Republici Srpskoj, nije u cilju da se u potpunosti objelodani i shvati istina o stvarnoj veličini počinjenih ratnih zločina, ili recimo o stvarnoj razmjeri etničkog istrebljivanja u opštinama koje sada čine RS, niti im je u interesu da se uvidi stvarni značaj počinjenih zločina u BiH, njihova očigledna disproporcija i jasna politička konotacija te disproporcije. Jer, ako bi se ta jedna i jedina istina zakoptila među građanima, njena objektivnost i argumentovanost bi bila osnov za katarzu, katarzu koja se ne želi, a koja je tako preko potrebna ljudima u BiH, naročito onima koji sebe doživljavaju kao Srbe/Srpkinje.

Takva istina bi bila osnov za pomirenje, za nastavak zajedničkog života, za izgradnju novog bh. društva. Ali to bi ujedno bio i kraj ultra-nacionalističkih politika u BiH i licemjerne post-genocidne političke ekonomije u kojoj jedni negiraju i pljuju po kostima, a drugi vegetiraju na statusu žrtve, nepriznate žrtve. To bi ujedno bio kraj Dejtona i kraj njegovih političkih tvorevina, a početak nove Bosne i Hercegovine.

Jedna istina

Zato se te političke snage svim silama bore da umjesto katarze i pomirenja, proizvode političku baruštinu, naročito kada su u pitanju žrtve rata, nestali, zatočeni i porodice poginulih. U baruštini se daleko lakše manipuliše sjećanjima i osjećajima porodica i građana, od izbora do izbora i po potrebi.

Zato smatram da je projekat mapiranja logora i mjesta zatočenja u BiH kojeg provode udruženje Centar za demokratiju i tranzicionu pravdu iz Banje Luke i udruženje Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje u Bosni i Hercegovini iz Sarajeva, kao i slični projekti ili istinski napori zvaničnih institucija i pojedinaca u njima, hvale vrijedan korak u pravom smjeru kojeg treba podržati.

Mnogim političkim snagama u BiH, naročito u Republici Srpskoj, nije u cilju da se u potpunosti objelodani i shvati istina o stvarnoj veličini počinjenih ratnih zločina, ili recimo o stvarnoj razmjeri etničkog istrebljivanja u opštinama koje sada čine RS, niti im je u interesu da se uvidi stvarni značaj počinjenih zločina u BiH, njihova očigledna disproporcija i jasna politička konotacija te disproporcije.

Mapiranje i profilisanje svih mjesta zatočenja i logora, kao uostalom i svih mjesta ratnih zločina počinjenih u građanskom ratu i agresiji na BiH između 1992. i 1995. godine nije ništa drugo do objektiviziranje i arhiviranje naših sjećanja, i to onih najbolnijih.

Pozivam sve intelektualce i humane ljude, sve organizacije koje se bave ovim bolnim pitanjima da se odupru vulgarnoj politizaciji i viktimizaciji, nacionalističkoj retorici i zloupotrebi žrtava od strane korumpiranih političara i da pomognu ovaj i slične projekte i napore. Pozivam sve da pomognu da se objelodani jedna i jedina istina o onome što nam se desilo, što nam se još uvijek dešava, i što će se, izgleda opet desiti ako se ne opametimo.