Od aprila ili maja 1992. nadalje, srpske snage uhapsile su hiljade Muslimana i Hrvata u opštini Banja Luka i mnoge od njih doveli u logor Manjača. Zatočenici u logoru Manjača teško su zlostavljani, a neki su pretučeni nasmrt. U opštini Banja Luka je 1992. radilo još osam drugih zatočeničkih centara. Vijeće takođe zaključuje da je, od maja 1992. nadalje, velik broj Muslimana i Hrvata otišao iz Banje Luke iz straha i zbog nepodnošljivih okolnosti. Jedna agencija za preseljenje rukovodila je svim aspektima preseljenja. U julu i avgustu 1992. su iz opštine autobusi puni ljudi gotovo svakodnevno odlazili u Hrvatsku i prema drugim odredištima.
Pretresno vijeće je zauzelo stav da je činjenje zločina nad nesrbima od strane SOS-a u periodu poslije 3. aprila 1992. godine bilo rasprostranjeno i sistematsko.(...) Vijeće konstatuje da je Župljanin, kao načelnik CSB-a, znao za te zločine. Ovaj zaključak je u skladu s dokaznim predmetom 1D198, to jest planom rada CSB-a Banja Luka od 25. maja 1992. godine za borbu protiv kriminala u Banjoj Luci, koji pokazuje da je CSB Banja Luka do tog datuma imao sačinjen plan za provođenje istrage nekih od zločina koje su počinili pripadnici SOS-a. Stoga je Župljanin, time što je pripadnike SOS-a uvrstio u sastav odreda, pa i na komandne položaje u njemu, stvorio jedinicu koja se sastojala od srpskih nacionalista, ujedno prethodno osuđivanih kriminalaca.
Krizni štab po zahtjevima SOS-a
Pretresno vijeće je utvrdilo da su srpske opštinske vlasti u Banjoj Luci formirale Krizni štab, koji je provodio zahtjeve SOS-a. Zahtjevi SOS-a bili su istovjetni zahtjevima rukovodstva SDS-a na Palama, među kojima su bili učesnici u UZP-u Biljana Plavšić, Momčilo Krajišnik i Radovan Karadžić. Utvrđeno je da su učesnici u tom UZP-u bili i čelni članovi Kriznog štaba ARK-a i istaknuti članovi SDS-a Vojislav Kuprešanin, Radoslav Brđanin i političar iz ARK-a Predrag Radić. U vezi sa zločinima počinjenim na Manjači, Pretresno vijeće podsjeća da je taj logor bio u nadležnosti 1. krajiškog korpusa i da je upravnik logora bio Božidar Popović. Prvi krajiški korpus bio je pod sveukupnom komandom i kontrolom generala Momira Talića, učesnika u UZP-u, a Vijeće je utvrdilo da je Talić za uslove u logoru saznao najkasnije u junu 1992. godine.
Pretresno vijeće takođe podsjeća da su pripadnici službi državne i javne bezbjednosti MUP-a RS iz opština ARK-a transportovali ljude na Manjaču, pomagali vojsci prilikom obezbjeđenja i učestvovali u ispitivanju zatočenika. Stojan Župljanin, koji je znao za učešće milicije u radu Manjače, vršio je de jure i de facto kontrolu nad tim snagama MUP-a RS. Najzad, Pretresno vijeće konstatuje da su pripadnici banjalučkog Specijalnog odreda milicije i grupa iz crvenog kombija koja je činila zločine nad nesrpskim stanovništvom u Banjoj Luci bili radnici milicije pod komandom Stojana Župljanina, koji je vršio najvišu funkciju u miliciji ARK-a.
Milicija u Banjoj Luci, posredstvom Župljanina, bila je u sastavu MUP-a RS, koji je bio pod sveukupnom kontrolom Miće Stanišića. Pretresno vijeće konstatuje da su gorepomenuti učesnici u UZP-u, prilikom upotrebe tih srpskih snaga u Banjoj Luci za činjenje zločina, postupali u skladu sa zajedničkim planom. Pretresno vijeće je utvrdilo da su te srpske snage u Banjoj Luci, djelujući u dogovoru, počinile krivična djela deportacije, prisilnog premještanja kao nehumanog djela, te deportacije i prisilnog premještanja kao djela u osnovi progona radi ostvarenja zajedničkog plana UZP-a. I sve ovo je potvrdilo i Žalbeno vijeće, dakle drugostepena presuda.
Paravojne grupe u Banja Luci (iz presude Momčilu Krajišniku)
Paravojna grupa SOS pod komandom Nenada Stevandića, člana Kriznog štaba ARK-a, djelovala je u opštini Banja Luka u proljeće i ljeto 1992. U njenom sastavu bio je velik broj kriminalaca, a bila je povezana s funkcionerima SJB-a i CSB-a. Nosili su zelene maskirne uniforme s crvenim trakama s oznakom “SOS”. Iako je Skupština ARK-a zvanično stavila SOS pod kontrolu CSB-a Banja Luka 29. aprila 1992. ili približno tog datuma, grupa je i nakon toga zadržala svoju nezavisnost.
Još jedna paravojna formacija, pod vodstvom Nikodina Čavića iz Srpske radikalne stranke, bila je aktivna u Banjoj Luci u ljeto 1992. Ta grupa se sastojala uglavnom od dobrovoljaca iz Srbije. Svjedok 458 često je viđao pripadnike SOS-a u pratnji vodećih ličnosti SDS-a, na primjer Radoslava Brđanina. Za vrijeme republičkog referenduma o nezavisnosti 29. februara i 1. marta 1992. pripadnici SOS-a blokirali su zgradu opštine u Banjoj Luci.
3. aprila, pripadnici SOS-a podigli su kontrolne punktove po gradu i dali izjavu za štampu u kojoj pozivaju predsjednika opštine da osnuje krizni štab koji će težiti postizanju nekoliko ciljeva SOS-a, između ostalih, i otpuštanje iz službe oficira Banjalučkog korpusa i rukovodilaca javnih komunalnih preduzeća koji su glasali “protiv Jugoslavije”.
SDS je usvojio zahtjeve SOS-a. Nakon obrazovanja opštinskog srpskog kriznog štaba početkom aprila 1992. Predrag Radić, predsjednik Kriznog štaba i član Glavnog odbora SDS-a, najavilo je nekoliko mjera, između ostalog, da će zaposleni u CSB-u morati dati izjavu o lojalnosti republici bosanskih Srba, a u protivnom će izgubili posao; od Predsjedništva SFRJ će se tražiti da popuni Banjalučki korpus JNA i otpusti iz službe ili izvrši prekomandu oficira JNA koji su glasali “protiv Jugoslavije”; i otpustiće se direktori nekoliko javnih preduzeća koji vode “antisrpsku politiku”.
Da bi osigurali da se ta naređenja ispoštuju, mješovite patrole u čijem sastavu su bili pripadnici policije, TO-a i JNA trebale su preuzeti od SOS-a kontrolu nad putevima. U CSB-u Banja Luka, u skladu s Radićevim zahtjevima, 15. april određen je kao rok do kojeg osoblje treba da potpiše izjavu o lojalnosti republici bosanskih Srba, a u protivnom će biti suspendovano. Svjedok 144 potvrdio je da su već početkom aprila sve stanice javne bezbjednosti u cijelom ARK-u bile odsječene od Sarajeva i vlade Bosne i Hercegovine, a policajci su počeli nositi oznake republike bosanskih Srba.
Napadi na muslimansku i hrvatsku imovinu
Od marta do oktobra 1992. civili su ubijani, a često su napadana privatna preduzeća i imovina Muslimana i Hrvata u opštini Banja Luka. Mnoge od tih zločina počinili su pripadnici odreda snaga specijalne policije banjalučkog CSB-a, vojnici VRS-a i pripadnici srpskih paravojnih jedinica. Svjedok Džonlić rekao je da nije bilo potrebno da Srbi u Banjoj Luci vrše “velike zločine i ubistva” djelimično zato što su bili u mogućnosti da postepeno i polako “čiste” grad. Predrag Radić svjedočio je o tome da su 1992. Srbi razorili džamije u raznim dijelovima ARK-a kako bi izbrisali tragove muslimanskog postojanja.
Muslimane i Hrvate koji su bili na rukovodećim položajima Krizni štab ARK-a otpustio je s posla bez obzira na to jesu li se odazvali na poziv za mobilizaciju. 22. juna Krizni štab ARK-a odlučio je da se “na svim rukovodnim mjestima, na mjestima gdje je moguć dotok informacija, na čuvanju društvene imovine odnosno na svim mjestima koji imaju važan značaj za funkcionisanje privrednog subjekta mogu nalaziti isključivo kadrovi srpske nacionalnosti. Ovo se odnosi na sva društvena preduzeća, dioničarska društva, državne institucije, javna preduzeća, ministarstva unutrašnjih poslova i vojsku Srpske Republike Bosne i Hercegovine”. Poslodavcima u Banjoj Luci rečeno je da izbace sve nesrbe iz stanova u vlasništvu poslodavca kako bi napravili mjesta za porodice palih srpskih boraca. Oni koji su pokušali da zaštite nesrbe u Banjoj Luci bili su opomenuti ili čak smijenjeni.
16. aprila 1992. ministar odbrane Bogdan Subotić proglasio je stanje neposredne ratne opasnosti u republici bosanskih Srba i naredio potpunu mobilizaciju. Subotićeva naredba omogućila je vlastima preduzimanje “svih neophodnih mjera koje proističu iz stanja”. Mjere koje je donio ARK 4. maja u skladu sa Subotićevom naredbom bile su, između ostalog, opšta mobilizacija, uvođenje policijskog časa i određivanje 11. maja kao roka za predaju oružja u nezakonitom posjedu. Te naredbe su upućene svim stanicama javne bezbjednosti u sklopu CSB-a Banja Luka.
Od maja 1992. do februara 1993. svakog mjeseca su iz Banja Luke odlazili mnogi civili Muslimani i Hrvati, iz straha i zbog toga što su izgubili poslove i stanove. Agencija za preseljenje stanovništva, takozvana “Brđaninova agencija” – naziv koji se odnosi na Radoslava Brđanina – rukovodila je svim aspektima preseljenja stanovništva. U julu i avgustu 1992. masa ljudi je čekala u redu pred kancelarijama Brđaninove agencije, a gotovo svakodnevno su autobusi puni ljudi odlazili iz opštine u Hrvatsku i druga mjesta.
Od maja 1992. nadalje, civili Muslimani i Hrvati u Banjoj Luci i okolnim opštinama zarobljavani su i odvođeni direktno ili preko drugih zatočeničkih centara u regiji u logor Manjača. Osim u logoru Manjača, srpske vlasti su 1992. godine civile uglavnom muslimanske i hrvatske nacionalnosti držale zatočene u sedam zatočeničkih centara u opštini Banja Luka, i to u zatvoru u Banjoj Luci (Tunjice), u zgradi CSB-a, u Malom logoru (vojno-istražnom centru), u sportskoj dvorani, u kasarni “Kozara”, u Kaštelu i u starom vojnom logoru.
Srpske snage
Vijeće zaključuje da su srpske snage u opštini Banja Luka u periodu od marta do oktobra 1992. ubile sve u svemu više od 31 Muslimana i Hrvata. Poslovni prostori i privatna imovina u vlasništvu Muslimana i Hrvata bili su meta čestih napada. Od aprila ili maja 1992. nadalje, srpske snage uhapsile su hiljade Muslimana i Hrvata u opštini Banja Luka i mnoge od njih doveli u logor Manjača. Zatočenici u logoru Manjača teško su zlostavljani, a neki su pretučeni nasmrt. Uslovi u logoru Manjača bili su izuzetno teški, a poboljšali su se tek nakon posjeta domaćih i međunarodnih delegacija. U opštini Banja Luka je 1992. radilo još osam drugih zatočeničkih centara. Vijeće takođe zaključuje da je, od maja 1992. nadalje, velik broj Muslimana i Hrvata otišao iz Banje Luke iz straha i zbog nepodnošljivih okolnosti. Jedna agencija za preseljenje rukovodila je svim aspektima preseljenja. U julu i avgustu 1992. su iz opštine autobusi puni ljudi gotovo svakodnevno odlazili u Hrvatsku i prema drugim odredištima.
Vijeće nadalje zaključuje da je velik broj Muslimana iz Banje Luke, Bijeljine, Bileće, Bosanskog Novog, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Doboja, Foče, Gacka, Nevesinja, s Pala, iz Prnjavora, Rogatice, Sanskog Mosta, Vlasenice i Zvornika raseljen u Hrvatsku, Makedoniju ili neko drugo mjesto izvan teritorije pod kontrolom bosanskih Srba. Vijeće nadalje, na osnovu predočenih dokaza, zaključuje da su iz nekoliko tih opština – konkretno iz Banje Luke, Doboja i Prnjavora – na isti način, premda u manjem broju, iseljavani i Hrvati.
Uprkos ubistvima, hapšenjima i raširenoj diskriminaciji, dio Muslimana i Hrvata je odlučio ostati u svojim domovima ili jednostavno nije imao drugog izbora. U tim slučajevima, srpske vlasti i srpske snage su te grupe često fizički istjerivale. To se dogodilo u mnogim opštinama, uključujući Banju Luku, Bijeljinu, Bosansku Krupu, Bosanski Novi, Bosanski Petrovac, Bratunac, Brčko, Čajniče, Foču, Gacko, Hadžiće, Novi Grad, Novo Sarajevo, Pale, Prnjavor, Sanski Most, Trnovo, Vlasenicu i Zvornik. U nekim slučajevima, to je provođeno u okviru velikih operacija u kojima su transport i pratnju obezbjeđivale srpske vlasti, koje su uz to, ponekad i uspješno, nastojale u premještanje stanovništva uključiti međunarodne organizacije.
Vijeće zaključuje da su svi Muslimani i Hrvati o kojima se govori gore u tekstu raseljeni protiv svoje volje, te da u vrijeme prisilnog premještanja nisu aktivno učestvovali u neprijateljstvima. Vijeće nadalje zaključuje da je to raseljavanje bilo dio rasprostranjenog i sistematskog napada usmjerenog protiv civilnog stanovništva muslimanske i hrvatske nacionalnosti. Vijeće stoga zaključuje da raseljavanje Muslimana i Hrvata iz Banje Luke, Bijeljine, Bileće, Bosanskog Novog, Bratunca, Brčkog, Čajniča, Doboja, Foče, Gacka, Nevesinja, s Pala, iz Prnjavora, Rogatice, Sanskog Mosta, Vlasenice i Zvornika, o kojem se govori gore u tekstu, predstavlja deportaciju.
“Nema islamske države na večito srpskoj zemlji”
Vijeće zaključuje da su srpske vlasti otpuštale policajce, sudije, javne službenike, pripadnike oružanih snaga i druge zaposlene koji su pretežno bili muslimanske nacionalnosti, iako je određeni broj bio i hrvatske nacionalnosti, u sljedećim opštinama: Banja Luka, Bileća, Bosanski Novi, Bosanski Petrovac, Čajniče, Čelinac, Foča, Gacko, Hadžići, Kalinovik, Ključ, Pale, Prijedor, Prnjavor, Rogatica, Sanski Most, Sokolac, Teslić i Vlasenica.
Vijeće zaključuje da su srpske vlasti u zatočeništvu držale pretežno civile Muslimane, ali i Hrvate, u više od 350 zatočeničkih objekata (...) u sljedeće 33 opštine: Banja Luka, Bijeljina... Vijeće zaključuje da su djela oduzimanja ili pljačkanja imovine Muslimana i Hrvata počinjena u sljedećih 27 opština: Banja Luka, Bijeljina, Bileća... Vijeće zaključuje da su djela uništavanja privatne imovine u vlasništvu Muslimana i Hrvata, uključujući domove i poslovne objekte, počinjena u sljedećih 19 opština: Banja Luka, Bratunac, Bosanska Krupa...
Tokom perioda poslije 1992. godine, cilj optuženog i drugih predvodnika otcjepljenja bosanskih Srba bio je da zadrže kontrolu nad područjima koja su prigrabili i na kojima su silom promijenili nacionalni sastav stanovništva. 21. avgusta 1994. optuženi (Krajišnik) je u jednoj emisiji televizije Banja Luka izrazio divljenje prema drugim govornicima, čije su šovinističke i samozadovoljne izjave imale za cilj da pokažu da postojeće stanje treba da ostane vječno.
Rajko Kasagić je tom prilikom rekao: “Muslimani i Hrvati (...) su nas turčili i u svoje vjere ugonili, oni su nas na kolac nabijali (…), oči nam vadili.” Vojo Kuprešanin je propovijedao o nacionalnoj čistoti: “Nema islamske države na večito srpskoj zemlji. Ne postoji muslimanski narod i to čitav svet zna. Postoji na ovim prostorima samo srpski narod.” Radoslav Brđanin je Muslimane prikazao kao prljavštinu, čiji je dio i dalje zalijepljen za srpsku cipelu: “Obaveza je Srba da sledećih sto godina brišu cipele od poganih nekrsta koji je opoganio ovu našu zemlju.” Ovu retoričku pomamu je do višeg stepena doveo sljedeći govornik, Milenko Gligorić: “Draga braćo i sestre, srpski vulkan se pokrenuo i niko ga ne može zaustaviti.” Biljana Plavšić, koja bila sljedeća po redu, opširno se pozabavila “užasnim genocidom” u Drugom svjetskom ratu, u kojem je (prema njenim riječima) nestalo 1.200.000 Srba, i koji predstavlja korijen kasnijeg separatizma bosanskih Srba.
Prijedor, primjer urađenog posla
Predrag Radić iz SDS-a je bio predsjednik Skupštine opštine Banja Luka i član Glavnog odbora SDS-a. Od početka rata do kraja 1992. godine, Radić je u Banjoj Luci vidio Radovana Karadžića oko 20 do 25 puta, a viđao je i optuženog (Krajišnika) kad su u tom gradu bile održavane sjednice Skupštine. Jednom prilikom 1992. godine, svjedok je prisustvovao jednom sastanku na kojem je, pored ostalih, bio i optuženi (Krajišnik). Karadžić se žalio na to da nije preduzeto dovoljno da se iz Banje Luke uklone Muslimani i Hrvati, te da na položajima u opštinskim organima vlasti još uvijek ima nesrba.
To da je opština Banja Luka počela da zaostaje u svojim naporima na čišćenju predstavljalo je problem koji je sredinom jula 1992. prokomentarisao Radoslav Brđanin. Nakon što je obišao zone borbenih dejstava i zatočeničke objekte u Prijedoru, pohvalio je tamošnje napore na stvaranju nove srpske države: “Ovo u Prijedoru je primjer dobro urađenog posla i prava je šteta što mnogi u Banja Luci toga još nisu svjesni, kao što nisu svjesni šta se u Banja Luci u najskorije vrijeme može desiti. Sticajem okolnosti u Banja Luci se permanentno stvara višak Muslimana koji su izbjegli iz okolnih opština i koji već stvaraju planove kako da se odazvu džihadu.”
U Žalbenoj presudi protiv Momčila Krajišnika se navodi: “Krajišnik tvrdi da su svjedoci Radić i Kasagić u svom iskazu izjavili da niko nije mogao da komanduje jedinicom SOS-a. Čini se da je ovaj argument usmjeren na zaključak Pretresnog vijeća da je skupština ARK-a zvanično stavila SOS pod kontrolu CSB-a Banja Luka. Krajišnik je propustio da naznači relevantne dijelove iskaza svjedoka Radića i Kasagića. U svakom slučaju, njegov argument ne uzima u obzir daljnji zaključak Pretresnog vijeća da je SOS zadržao određeni stepen nezavisnosti i ne pokazuje da je Pretresno vijeće napravilo grešku došavši do ovog zaključka. Žalbeno vijeće odbija ovaj argument.”
Nakon što je pažljivo pregledalo zaključke o činjenicama za svaku relevantnu opštinu, Žalbeno vijeće primjećuje da je Pretresno vijeće izričito zaključilo da je prisilno raseljavanje ljudi preko de jure državnih granica vršeno u opštinama Zvornik, Banja Luka i Prnjavor. Pretresno vijeće je potom ispravno konstatovalo da to raseljavanje predstavlja deportaciju kao zločin protiv čovječnosti.
Paravojna formacija SOS pod komandom Stevandića
U dijelu presude u kome se govori o paravojnim formacijama Vijeće navodi:
Paravojna grupa Srpske odbrambene snage (SOS) pod komandom Nenada Stevandića, člana Kriznog štaba ARK-a, djelovala je u Banjoj Luci u proljeće i ljeto 1992. U njenom sastavu su bili osuđivani kriminalci, a bila je povezana s rukovodiocima SJB-a i CSB-a. Pripadnici SOS-a čak su služili kao pratnja visokim funkcionerima SDS-a, na primjer Radoslavu Brđaninu. U vrijeme referenduma o nezavisnosti republike, održanog 29. februara i 1. marta 1992. pripadnici SOS-a blokirali su zgradu opštine u Banjoj Luci. SOS-ove grupe bile su aktivne i u Sanskom Mostu, gdje je lokalni krizni štab 22. aprila odlučio da će ih transformisati u jedinicu TO-a. Iako je Skupština ARK-a zvanično stavila SOS pod kontrolu CSB-a Banje Luke 29. aprila 1992. ili oko tog dana, ova grupa je zadržala određeni stepen nezavisnosti.
1. juna 1992. general Momir Talić iz 1. krajiškog korpusa naredio je svom oficiru Osmanu Selaku da razdijeli oružje paravojnim formacijama koje su bile na obuci na Manjači (Banja Luka). 9. juna, u svom izvještaju, komanda 1. krajiškog korpusa žali se na sporost kojom civilne vlasti razoružavaju paravojne formacije. 18. juna Talić je izdao naređenje prema kojem je trebalo razoružati sve paravojne formacije u zoni odgovornosti Korpusa. O tome je donesena odluka na sastanku Kriznog štaba ARK-a kojem je prisustvovao Talić. Međutim, umjesto da razoruža pripadnike paravojnih formacija, VRS ih je priključila redovnim snagama.
Još u aprilu 1992. MUP bosanskih Srba počeo je osnivati jedinice specijalne policije opremljene oružjem različitog kalibra, uključujući minobacače od 120 mm. Komandant prve specijalne jedinice MUP-a bosanskih Srba bio je Milenko Karišik. Već 29. aprila Stojan Župljanin, načelnik CSB-a Banja Luka, imao je na raspolaganju naoružana borbena vozila, protivavionsku artiljeriju i helikoptere. Rekao je da će jedinice SOS-a biti priključene odredu specijalne policije. Početkom maja Župljanin je formirao “antidiverzantsku i antiterorističku” policijsku jedinicu opremljenu za borbu, u čijem je sastavu bilo 150 ljudi s borbenim iskustvom stečenim u Hrvatskoj.
U presudi Brđaninu Vijeće je utvrdilo i “uništavanje ili hotimično nanošenje štete ustanovama namijenjenim religiji”. Pretresno vijeće uvjerilo se van razumne sumnje da su snage bosanskih Srba hotimično oštetile muslimanske i rimokatoličke vjerske objekte i ustanove u opštinama na koje se odnosi optužnica. Iako su ustanove namijenjene religiji tokom cijelog sukoba bile meta rušilačkog pohoda, Pretresno vijeće se uvjerilo da je pohod dobio na žestini u ljeto 1992. Pretresno vijeće smatra da taj zgusnuti period u kojem su muslimanske i rimokatoličke ustanove namijenjene religiji u svim opštinama na koje se Optužnica odnosi pretrpjele znatnu štetu tokom ljetnih mjeseci 1992. ukazuje na to da je uništavanje bilo ciljano, kontrolisano i namjerno. Ovaj zaključak se odnosi i na Banja Luku.
(Kraj)
Prethodni nastavci:
1. Činjenice iz haških presuda: Kako je Banja Luka postala glavni grad Republike Srpske (I): Gdje je nestalo 88.000 Hrvata, Bošnjaka, Jugoslovena i ostalih koji su živjeli u Banja Luci 1992? https://avangarda.ba/post/type-1/845/Gdje_je_nestalo_88.000_Hrvata_Bosnjaka_Jugoslovena_i_ostalih_koji_su_zivjeli_u_Banja_Luci_1992?
2. Činjenice iz haških presuda: Kako je Banja Luka postala glavni grad Republike Srpske (II) / Nenad Stevandić je 1991. nadgledao podjelu oružja Srbima i o tome izvještavao Karadžića, https://avangarda.ba/post/type-1/846/Nenad_Stevandic_je_1991._nadgledao_podjelu_oruzja_Srbima_i_o_tome_izvjestavao_Karadzica
3. Činjenice iz haških presuda: Kako je Banja Luka postala glavni grad Republike Srpske (III) Srpske odbrambene snage koje je predvodio Stevandić zauzele su Banja Luku u aprilu 1992. i počele progon Hrvata i Bošnjaka, https://avangarda.ba/post/type-1/847/Srpske_odbrambene_snage_koje_je_predvodio_Stevandic_zauzele_su_Banja_Luku_u_aprilu_1992._i_pocele_progon_Hrvata_i_Bosnjaka
4. Činjenice iz haških presuda: Kako je Banja Luka postala glavni grad Republike Srpske (IV) U Banjoj Luci crveni kombi je bio sinonim za strah https://avangarda.ba/post/type-1/848/U_Banjoj_Luci_crveni_kombi_je_bio_sinonim_za_strah
5. Činjenice iz haških presuda: Kako je Banja Luka postala glavni grad Republike Srpske (V) Kriminalci iz SOS-a postali su specijalci MUP-a RS-a https://avangarda.ba/post/type-1/852/Kriminalci_iz_SOS-a_postali_su_specijalci_MUP-a_RS-a
