Rakete Orkan kojima je gađan Zagreb poslate su Srpskoj vojsci Krajine iz Beograda

: Dženana Karup Druško

Mile Novaković, bivši komandant Srpske vojske Krajine je u Haškom tribunalu priznao da je 1993. godine tražio od Generalštaba Vojske Jugoslavije rakete orkan. Napad na Zagreb, 2. i 3. maja 1995. godine izvršila je SVK upravo iz višecjevnog raketnog bacača Orkan, a na meti se našla i Dječija bolnica u Klaićevoj ulici. U napadima je poginulo sedam osoba, a ranjeno je 214. Trećeg maja 1995. Milošević je rekao Mikeliću da se Milan Martić “hvali kako je gađao Zagreb”. Na 3. vanrednoj Skupštini Republike Srpske, koja je održana 23. i 24. maja 1995. godine, a kojom je predsjedavao Momčilo Krajišnik, govorilo se i o granatiranju Zagreba. Tada je zastupnik Milorad Dodik, što potvrđuje transkript koji posjeduje Haški sud, tražio smjenu glavnog urednika RTRS-a koji je objavio snimak Milana Martića koji govori o granatiraju Zagreba, uz obrazloženje: “Ja se slažem da je trebalo tući Zagreb, ali ne smijemo to (javno) reći…”
Mile Novaković, bivši komandant Srpske vojske Krajine, svjedočeći u Haškom tribunalu na suđenju Momčilu Perišiću, načelniku Generalštaba Vojske Jugoslavije, suočen sa dokumentom Tužiteljstva ICTY-a da je u prvoj polovini 1993. od Generalštaba Vojske Jugoslavije tražio rakete orkan, “dopustio je da je to tačno”, dodavši da se za popunu zaliha obratio Vojsci Jugoslavije i Vojsci Republike Srpske.

(Ne)selektivno granatiranje

“Orkan” je samohodni dalekometni višecjevni lanser raketa. Napad na Zagreb, 2. i 3. maja 1995. godine izvršila je Srpska Vojska Krajine iz višecjevnog raketnog bacača Orkan. Novaković je na suđenju rekao da smatra da je napad na Zagreb bio “moralno i politički neprihvatljiv jer nisu gađani vojni ciljevi već je sistem Orkan upotrebljivan neselektivno”.

A da je bilo planirano selektivno gađanje potvrđuje transkript razgovora koji su neposredno nakon upotrebe Orkana vodili Slobodan Milošević i Momčilo Perišić:

MILOŠEVIĆ: Evo sada sam dobio informaciju, oni su tamo pogodili čak i Dečiju bolnicu u Zagrebu, 15-oro dece je raskomadano tamo. Pa to je strašno. Kaži im neka idu u pizdu materinu!

PERIŠIĆ: Pa nisu oni gađali. Pa dobro, oni nisu, jer ovaj je rekao da oni neće ići u dejstva.

MILOŠEVIĆ: Od tih dejstava koja su bila, ’ajde molim te, kaži da to više nikako ne rade.

U drugostepenoj presudi Milanu Martiću navodi se da je 1. maja 1995. godine načelnik Glavnog štaba SVK general Čeleketić razmjestio raketni lanser M-87 “Orkan” s posadom na položaj južno od Zagreba i da je, poslije sastanka s Martićem “na kojem nijedan od njih nije bio za mirno rješenje, u Martićevom prisustvu, izdao naređenje za granatiranje Siska”.

U objašnjenju se Vijeće poziva na činjenice utvrđene u prvostepenoj presudi (303-318). Prvog maja 1995. održan je sastanak između, pored ostalih, Milana Martića, načelnika Glavnog štaba SVK generala Milana Čeleketića, predsjednika vlade i ministara u vladi RSK. Na sastanku se diskutovalo o prijedlogu Vrhovnog saveta odbrane SRJ za rješavanje situacije do koje je u
jutarnjim časovima tog dana došlo u Zapadnoj Slavoniji usljed Operacije “Bljesak”. U 13:00 časova 1. maja 1995. Milan Čeleketić, u prisustvu, pored ostalih, Milana Martića, naredio je da se dejstvuje artiljerijom po Sisku, a razlog za napad je bio “odmazda protiv HV koja je izvršila agresiju na Zapadnu Slavoniju.”

Isti dan, 1. maja 1995. Čeleketić je naredio odjeljenju M-87 “Orkan” da “bude u gotovosti za upotrebu po (njegovom) naređenju”. Tokom prepodneva 2. maja 1995, bez ikakvog upozorenja, rakete “Orkan” su pogodile Zagreb i to Strossmayerov trg, ulicu Matice Hrvatske, Petrinjsku ulicu, Boškovićevu ulicu i Mrazovićevu ulicu, kao i Draškovićevu ulicu, raskrsnicu Vlaške i Draškovićeve ulice i zgradu škole u Križanićevoj ulici, zatim selo Pleso kod Aerodroma Zagreb/Pleso, kao i sam aerodrom. Pretresno vijeće je konstatiralo da su od posledica granatiranja 2. maja 1995. poginuli Ana Mutevelić, Damir Dračić, Stjepan Krhen, Ivanka Kovač i Ivan Brodar, a da je povređeno najmanje 160 ljudi.

U podne 3. maja 1995. Zagreb je ponovo gađan raketama “Orkan”, koje su pale na Mažuranićev trg, Trg maršala Tita, gde se nalazi Hrvatsko narodno kazalište, kao i na Dječiju bolnicu u Klaićevoj ulici. Pretresno vijeće je konstatovalo da su Luka Skračić i Ivan Markulin
poginuli, a 54 osobe povrijeđene.

Bole trgovi gradova, a zna se ko se tu nalazi – civili

U dijelu presude koji govori o umješanosti rukovodstva RSK u granatiranje Zagreba navodi se da je 9. juna 1993. Milan Martić, kao ministar unutrašnjih poslova, obavijestio Slobodana Miloševića da je raketni sistem P-65 “LUNA” premješten na područje Banije i Korduna. U presudi se navodi i da je u jednom novinskom članku objavljenom 24. marta 1995. u Srbiji, Čeleketić rekao: “Mi sigurno nećemo propustiti priliku – ako dođe do ustaške agresije – da ih udarimo po najbolnijim mestima. Zna se koja su to mesta, i zna se šta najviše boli. Bole trgovi gradova, a zna se ko se tu nalazi. Civili. (...) E, sad, neki pitaju koji trgovi i kojih gradova – ja odgovaram da je to vojna tajna. (...) Ne samo da neće biti milosti, nego ću ja kao komandant odlučiti gde ćemo neprijatelja udariti, u koje vreme, i to tamo gde ga stvarno najviše boli.”

U transkriptu presretnutog telefonskog razgovora između Slobodana Miloševića i Borisava Mikelića, vođenog 3. maja 1995. Milošević je rekao Mikeliću da se Milan Martić “hvali kako je gađao Zagreb”.

Na 3. vanrednoj Skupštini Republike Srpske, koja je održana 23. i 24. maja 1995. godine, a kojom je predsjedavao Momčilo Krajišnik, govorilo se i o granatiranju Zagreba. Tada je zastupnik Milorad Dodik, što potvrđuje transkript koji posjeduje Haški sud, izjavio: “Ono oko bombardiranja Zagreba, ja se slažem da je trebalo tući Zagreb, ali ne smijemo to reći, ako je to trebalo da kaže se, ne onaj način to prenijeti, to je morao da bude oprezan urednik…” U nastavku je Dodik pozvao poslanike da smijene glavnog urednika RTRS-a jer je pustio snimak govora u kojem Milan Martić, ratni predsjednik SAO Krajine, govori o granatiranju Zagreba. Zbog ovoga je državnom odvjetništvu u Zagrebu prije nekoliko godina podnesena prijava protiv Milorada Dodika. Tadašnji državni odvjetnik Hrvatske Mladen Bajić smatrao je da nema elemenata za otvaranje istrage. (U zadnjem istupu – HRT, Nedeljom u dva – Dragan Čović, predsjednik HDZ-a BiH Dodika smatra džentlmenom, puno boljim nego što ga mediji prikazuju?!)
-->

Komentari

Obavezna polja su markirana*